Κείμενο: Βένια Δεληκατερίνη

 

Το καλοκαίρι για τα παιδιά είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση, για ελεύθερο παιχνίδι, χωρίς δομημένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων και χωρίς βιασύνη. Είναι μια ευκαιρία για να είναι τα παιδιά στην ύπαιθρο, να έρθουν σε επαφή με τη φύση, με αυτά που πραγματικά τα ενδιαφέρουν και να κάνουν τις προσωπικές τους επιλογές για το πώς θέλουν να διαθέσουν τον ελεύθερο χρόνο τους. Το καλοκαίρι είναι μια ευκαιρία να βρεθούμε οι γονείς με τα παιδιά μας και να έρθουμε σε επαφή μαζί τους με έναν τρόπο διαφορετικό από ότι μέσα στη ροή της καθημερινότητας, χωρίς τριβές και υποχρεώσεις.

 

Διακοπές σημαίνει ξεκούραση. Όταν το παιδί ξεκουράζεται, ο εγκέφαλος έχει την ευκαιρία να επεξεργαστεί τις πληροφορίες που έχει καταγράψει και να τις ενσωματώσει. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για το δημοτικό, το καλοκαίρι δεν χρειάζεται να σηματοδοτηθεί ως μια ευκαιρία για διάβασμα και επαναλήψεις για να καλυφθούν τα όποια κενά ή οι όποιες αδυναμίες μπορεί να έχει ο κάθε μικρός μαθητής. Μέρος της δουλειάς του δασκάλου που θα αναλάβει τα παιδιά τον Σεπτέμβρη, είναι να τα επαναφέρει ομαλά στην καθημερινότητα και να τα βοηθήσει να θυμηθούν πράγματα που μπορεί να ξέχασαν κατά την διάρκεια των διακοπών.

 

Παρόλα αυτά, επειδή πολλοί γονείς αγχωνόμαστε και θέλουμε τα παιδιά μας να είναι έτοιμα για την επόμενη χρονιά υπάρχει τρόπος να τα εμπλέξουμε στο διάβασμα μέσα από το παιχνίδι. Δύο είναι τα βασικά μαθήματα που θέλουμε να αναπτύξουμε, η γλώσσα (ανάγνωση, ορθογραφία, γραπτή και προφορική έκφραση) και τα μαθηματικά (νούμερα, σχήματα, ταίριασμα σχημάτων και χρωμάτων, πράξεις). Με ποιο τρόπο μπορούμε να κάνουμε την μάθηση παιχνίδι;

 

 

Το καλοκαίρι είναι μια ευκαιρία να διαβάσουν τα παιδιά μας περισσότερα βιβλία. Ας διαβάζουν μόνα τους βιβλία που τα ενδιαφέρουν, για να αναπτύξουν τόσο την ικανότητά τους στην ανάγνωση όσο και το λεξιλόγιό τους. Αν τα μόνα βιβλία που τα ενδιαφέρουν στη δεδομένη στιγμή είναι τα κόμικς, μην ανησυχήσετε! Κάνουν αντίστοιχα καλό στον στόχο της βελτίωσης της ανάγνωσης όσο ένα βιβλίο. Αν θέλουμε το παιδί μας να εμπλουτίσει τις αναγνωστικές του επιλογές, πηγαίνουμε μαζί του συχνά βόλτα στο βιβλιοπωλείο και το αφήνουμε να διαλέξει βιβλία. Όσο θα βελτιώνεται στην ανάγνωση, και όσο περισσότερο θα ρέει ο λόγος του, τόσο θα θέλει να διαβάζει και θα επιλέγει από μόνο του πιο δύσκολα κείμενα.

 

Όσο μεγάλο κι αν είναι το παιδί μας, εφόσον είναι ακόμα στο δημοτικό, καλό είναι να δίνουμε χρόνο, να καθόμαστε μαζί του και να του διαβάζουμε ιστορίες. Με αυτό τον τρόπο θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει πιο δύσκολα κείμενα, τα οποία μπορεί μόνο του να μην έχει την υπομονή να διαβάσει. Ακόμα και αν το παιδί είναι άριστο στην ανάγνωση, αυτός ο ποιοτικός χρόνος μαζί με το παιδί, είναι χρόνος πολύ σημαντικός για την ενδυνάμωση της μεταξύ μας σχέσης. Ως προς το γνωστικό κομμάτι, την ώρα που διαβάζουμε, μπορούμε να κοντοστεκόμαστε και να εξηγούμε κάποιες άγνωστες λέξεις. Αρκεί να μην το παρακάνουμε. Καλό είναι αυτή η ώρα να μην μετατραπεί σε ώρα διδασκαλίας, άλλα σε χρόνο που το παιδί μπορεί να χαλαρώσει μαζί μας διαβάζοντας μια ιστορία.

 

Τα μυθιστορήματα είναι ιδιαίτερα κατάλληλα για διάβασμα μαζί με το παιδί, ακόμα και από την προσχολική ηλικία, γιατί είναι μεγάλα, έχουν μια συνέχεια και η ανάγνωσή τους δεν μπορεί να τελειώσει μέσα σε μια ημέρα. Το παιδί, εφόσον του αρέσει το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, αγωνιά για το τί θα γίνει παρακάτω, περιμένει με ανυπομονησία την επόμενη ανάγνωση και αυτό το οδηγεί στην ανάπτυξη της αγάπης του για τα βιβλία. Από την μια ανάγνωση στην επόμενη μπορούμε να συζητάμε μαζί με το παιδί, τί του έχει κάνει εντύπωση από την ιστορία μέχρι στιγμής, πώς νομίζει ότι αισθάνθηκε ο ήρωας του βιβλίου σε κάποια δεδομένη στιγμή, τί νομίζει ότι θα γίνει παρακάτω... Μέσα από αυτά, το παιδί θα βοηθηθεί να αναπτύξει την προφορική του έκφραση. Το να μπορεί να συντάξει σωστό λόγο και να βάλει τις σκέψεις του σε μια σειρά, είναι πολύ σημαντική ικανότητα, η οποία αναπτύσσεται με εξάσκηση.

 

Επίσης, με αφορμή το βιβλίο που διαβάζουμε, μπορούμε να κάνουμε και γραπτή εξάσκηση. Για παράδειγμα, μπορούμε να γίνουμε οι ίδιοι οι ήρωες του μυθιστορήματος γράφοντας ένα γράμμα μέσα από το ρόλο μας, το οποίο δίνουμε στο παιδί να το διαβάσει και το παροτρύνουμε να απαντήσει γραπτά. Σε καμία περίπτωση δεν διορθώνουμε την ορθογραφία ή δεν προσπαθούμε να του θυμίσουμε γραμματικούς κανόνες την ώρα που το παιδί γράφει. Στόχος είναι να θέλει να γράψει και να έχει ένα κίνητρο να επικοινωνήσει μέσα από το γραπτό λόγο. Μπορεί να παραμείνουμε οι ήρωες του μυθιστορήματος καθόλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, να ανταλλάσσουμε σημειώματα μέσα από τους ρόλους μας και με αυτό τον τρόπο να φτιάξουμε σιγά σιγά τη δική μας ιστορία. Τέτοιου τύπου δραστηριότητες, θα ωφελήσουν το παιδί μας τόσο γνωστικά, καθώς θα κάνει εξάσκηση σε όλα τα επίπεδα της γλώσσας, όσο και ψυχοσυναισθηματικά καθώς θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του και θα ενδυναμωθεί η μεταξύ μας οικειότητα. Φυσικά, δεν είναι ανάγκη να σταματήσουμε στο ένα βιβλίο. Μπορούμε να συνεχίσουμε την βιβλιο-ανάγνωση όσο θέλουμε και όσο την ευχαριστιόμαστε και οι δύο.

 

 

Το μυστικό και σε αυτή την περίπτωση είναι το παιχνίδι. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το επίπεδο ανάπτυξης της μαθηματικής του σκέψης, μπορούμε να κάνουμε παιχνίδια με το παιδί στη φύση από την οποία μπορούμε να αντλήσουμε έμπνευση καθώς μας προσφέρει πληθώρα υλικών, σχημάτων και χρωμάτων.

 

Παιχνίδια στην παραλία:

 

Ταξινομούμε βότσαλα με βάση το μέγεθος, το χρώμα ή το σχήμα τους

Κάνουμε πράξεις με πέτρες βάζοντάς τες ανά δύο, τρεις, τέσσερις…

Μετράμε, προσθέτουμε ή και αφαιρούμε κοχύλια

Βάζουμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν σχήματα στο περιβάλλον. Π.χ. Δείξε μου πόσα τρίγωνα αναγνωρίζεις, πόσα τετράγωνα, πόσα ορθογώνια…

Ξεχωρίζουμε σχήματα και μορφές κοιτάζοντας τα σύννεφα

 

Παιχνίδια στο αυτοκίνητο:

 

Φτιάχνουμε αυτοσχέδια προβλήματα βάζοντας τα παιδιά να σκεφτούν τη λύση ξεκινώντας από απλά προβλήματα και πηγαίνοντας σε πιο σύνθετα. Αυτό το παιχνίδι μπορεί να γίνει βήμα, βήμα ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο την ώρα που πηγαίνουμε μια βόλτα ή αν έχουμε να κάνουμε μια πιο μεγάλη διαδρομή. Λέγοντας βήμα, βήμα εννοώ ότι δεν θα δώσουμε το πρόβλημα όλο μαζί από την αρχή, καθώς δεν θέλουμε το παιδί να νιώσει ματαίωση. Όταν το παιδί βρίσκει την λύση, δεν κρύβουμε τον ενθουσιασμό μας! Όταν το παιδί δυσκολεύεται να βρει την λύση, το παροτρύνουμε να προσπαθήσει ξανά. Αν χρειαστεί απλοποιούμε το πρόβλημα και στην επόμενη προσπάθεια το ρωτάμε κάτι πιο εύκολο. Στόχος είναι το παιδί να νιώσει ότι τα καταφέρνει και να θέλει να συμμετέχει στο παιχνίδι. Δεν βομβαρδίζουμε το παιδί με προβλήματα. Αν μετά από λίγο, δούμε ότι κουράστηκε, σταματάμε το παιχνίδι και μπορούμε να κάνουμε κάποιο παιχνίδι γλώσσας. Για παράδειγμα, ας πούμε λέξεις που αρχίζουν από Π ή ένα ζώο που αρχίζει από Π... Για να έχει επιτυχία το παιχνίδι χρειάζεται να έχουμε την ευελιξία να εναλλάσσουμε τα παιχνίδια, και την ευαισθησία να συνοδεύομε το παιδί στο παιχνίδι τόσο ώστε το παιδί να μην κουράζεται και να μην το έχει την αίσθηση ότι εξετάζεται.

 

Επιτραπέζια παιχνίδια για τις διακοπές:

 

Δύο πολύ ωραία παιχνίδια εξάσκησης της μαθηματικής σκέψης είναι:

 

Το Tangram. Μπορούμε να έχουμε μαζί μας ένα tangram μαζί με εκτυπωμένα σχέδια και να παίξουμε μαζί με τα παιδιά μας προσπαθώντας να φτιάξουμε το κάθε σχήμα που βλέπουμε.

 

Τα Origami. Μπορούμε να προμηθευτούμε χαρτιά και οδηγίες για Origami εκτυπωμένες από το internet (ώστε να αποφύγουμε χρόνο μπροστά στην οθόνη) και να φτιάξουμε άπειρες κατασκευές αρχικά από οδηγίες και ίσως αργότερα αυτοσχεδιάζοντας.

 

Τέλος, διακοπές σημαίνει να έχω την ευκαιρία να διακόψω, να κάνω ένα διάλειμμα από την καθημερινότητά μου, να επιτρέπω στον εαυτό μου να χαλαρώνω, για να μπορώ να ανασυνταχτώ και να μπω ξανά σε πρόγραμμα. Κανονικό διάβασμα λοιπόν… από Σεπτέμβρη!